Hastanelere baktığımızda ülkede sağlıklı insan kalmadığını gözlemliyoruz. Yaşlısından çocuğuna her yaş aralığınıdan insan hastanelerde ömür geçiriyor. Önceleri yaşlılara ait olan hastalıklardan artık bir insanın en sağlıklı olacağı dönem gençlik döneminde insanların muzdarip oldukları vaka sayısı artıyor. İlk okula giden çocuklarda kalp krizleri, şeker hastalıkları gibi hastalıklar zuhur ediyor. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde şeker, tansiyon, üst solunum hastalıkları, alerji, obezite gibi daha bir çok rahatsızlıklar mevcut.
Doktorlar, uzmanlar yaşadığımız bu muazzam hastalıkların temelinde hareketsizlik ve beslenmenin yattığı gerçeğini ifade ediyorlar. Tüketim toplumunu oluşturmak için üretimden tüketim alanlarına kadar kurulan sistem, şekillendirilen hayat insanı hareketsizleştirmiştir. “Zaman nakittir” sloganıyla üretilen her ürünün insana “zaman kazandıracağı” bireyin kendine daha fazla “zaman” ayıracağı pazarlamasıyla insan makinalara bağımlı hale getirilmiştir. İnsanoğlu en küçük işinde bile makinasız yaşayamaz hale gelmiştir. Kentler insanlara göre değil arabalara göre planlanmış, yaya yolları, bisiklet yolları daha insanlığın gündemine yeni girmiştir. Evden başlayıp insanın günlük yaşamını sürdürdüğü her alan bizi, insanı biraz daha hareketsiz kılmak üzere inşa edilmiştir. Sonuç ise hastane kuyruklarında o tahlilden bu tahlile koşuşturan hastalar.
Beyin üzerine çalışan ve tıp alanında uzmanlar insan beyninin ve bedeninin hareket üzerine yaratıldığını, bedenin ve beyinin hareket için tasarlandığını söyler. Tabiri caizse insanın yazılımı hareket program üzerine kodlanmıştır, tasarlanmıştır, yaratılmıştır. Uzun süre masa başında ya da durarak çalıştığımızda ayağa kalkıp hareket yaptığımız zaman algılarımız açılır ve beyinin dikkati, bilinci, kavrama kapasitesi artar. Unutmayalım ki, beyin hareketli organizmalarda mevcuttur.
Yaşadığımız mekanlara, kentlere, çalıştığımız iş yerlerine bakalım. Tüm çalışmalar insanın fabrikalarda daha fazla çalışabilmesi, kapitalizmin seri üretim hattında daha verimli çalışabilmesi üzerine kurulu. Herkes metroların, tramvayların, otobüslerin insanların refahını sağlamak, konforunu arttırmak, ulaşımını kolaylaştırmak için yapıldığını düşünür. Oysa ilk yapılan metro kentin kıyılarından, kırsalından gelip fabrikalara, işyerlerine giden işçilerin kentin merkezindeki görüntüyü bozmaması, işçilerin bulundukları yerden getirdikleri pisliklerle kentin merkezini kirletmemesi için yapılmıştır. Ayrıca bu hızlı ulaşım sistemi ile yolda daha az yorulan işçi üretim/montaj hattında daha verimli çalışacaktır. Böylece insan daha az yürüyecek, daha az insan kılan hareketleri yaparak çalıştığı fabrikadaki makinaların bir uzantısı olarak hareket edecek düzeyde olacaktır.
Biz dünyaya insan olarak geldiysek ve bu dünyadaki yaşamamız insan kalmak üzere ise neden böyle bir sistemde var olmayı sorgulamayız? Normal yaşamda hareketsiz bırakılan insan üzerinden şimdi de fitness, spor klüpleri sektörüne mahkum edilmiş durumda.
Bu konu hakkında Mimar Turgut Cansever, Beyazıt Meydanı’nın düzenlemesinde, meydanı yayalara açacak şekilde düzenlemelere gidilmesi için çalışmıştır. Cansever’e göre yürümek bir noktadan diğerine ulaşmak için gerçekleştirilen fiziki bir aktivite değil, düşünsel gelişimin bir aracı olarak kabul etmiştir. İnsanı ‘yüce varlık’ statüsünde gördüğü için birey yararına Beyazıt Meydanı’nı yayalaştırmıştır. Cansever, meydandaki motorlu taşıt yolları ve karayolu kavşağı kaldırarak şehirlinin meydanı bir bütün olarak yaşaması için çalışmıştır.
Yürümek meselesi için şu cümleyi kurabiliriz böylece: Yürümek insan kalmanın ilk adımıdır. İnsanı diğer yaratılmışlardan ayıran düşünebilmesidir. Doğada gördüğü güzellikleri idrak edebilmesidir. İnsanı insan kılan yaşadığı yeri, mekanı güzelleştirebilmesidir. Yürümek, düşünsel yolculuğumuzda insanı, bizi besleyen; dünyada neden yaratıldığımızı hatırlatan bir faaliyet demektir. Mekan ve zaman bağlamı kopmayan insan yaşadığı dünyayı iyi bir şekilde muhakeme eder.
Demek ki liderlerin ve topluma önder olanların yürüyüşleri boşa değilmiş: Peygamber Efendimiz’in (sav) peygamber olmadan önce Hira’ya doğru yürüyüşleri, Erbakan’ın Kudüs Yürüyüşü, İzzetbegoviç’in Saraybosna yürüyüşleri, Mehmet Akif’in gideceği her yere yürüyerek gitmesi, İslam şehirlerinin insanın yürüyebilmesi üzerine inşa edilmesi, Hindistan’da sömürgeci İngiliz güçlerini süren Gandi’nin Tuz yürüyüşü…
Ne dersiniz, insan kalmak için “yürüme hakkımızı” talep etme vakti gelmedi mi?
1 Nisan 2021
https://www.milligazete.com.tr/makale/6878503/elif-ors/yurumek-insan-kalmanin-ilk-adimidir
